Ούτε Φόβος , Ούτε Μίσος, Ούτε Πόνος, Ούτε Σπασμένες Καρδιές

Το «No Fear, No Hate, No Pain (No Broken Hearts)» είναι ένα από τα πρώτα trip hop αριστουργήματα πριν καν συλληφθεί ο όρος, τρομακτικό αλλά και ένα ήπιο πριν την καταιγίδα κομψοτέχνημα μελωδικής έντασης.

Στα μέσα του 1983 λίγο πριν την κυκλοφορία του «Touch», οι Eurythmics ήταν μια τελείως διαφορετική κατάσταση από κείνη τη μπάντα που σχεδόν κανά χρόνο νωρίτερα είχε αποφασίσει να δοκιμάσει την τύχη της στην pop. Τα δύο πρόσφατα singles τους «Sweet Dreams  (Are Made Of This)» και «Love Is A Stranger» είχαν ανεβεί στο top 10 της Βρετανίας και τους είχαν κάνει γνωστούς σε κάθε νοικοκυριό, κάτι που ο Dave Stewart και η Annie Lennox δεν είχαν ποτέ φανταστεί όταν ξεκινούσαν ως The Catch το 1977 και κατόπιν ως The Tourists το 1978.

Eurythmics: ο Dave Stewart ως μυστήριος κονφερασιέ και η Annie Lennox ως teddy boy

Μέσα σε όλη αυτή την πρωτόφαντη θριαμβική επιτυχία βρήκαν το χρόνο να ηχογραφήσουν το «Touch«: «Το ηχογραφήσαμε πολύ γρήγορα, στον πάνω όροφο των Church Studios στο Crouch End. Το φτιάξαμε τόσο γρήγορα μάλιστα που ακόμα δεν είχε ολοκληρωθεί το στούντιο και ο Michael Kamen κατέληξε να διευθύνει την ορχήστρα στο διάδρομο.» O δίσκος διαθέτει μια ευρεία γκάμα επιρροών, από καραϊβικές (όπως π.χ. το «Right By Your Side«) μέχρι και τις συνήθεις ηλεκτρονικές. Η Annie Lennox αποδίδει αυτή την ευρύτητα στο γεγονός ότι λειτουργεί σαν «σφουγγάρι» ή στο ότι κατάγεται από τη βορειοανατολική Σκοτία (Aberdeen) όπου «ακόμα και η θάλασσα είναι γκρίζα» οπότε πάντα αγκάλιαζε το αντίθετο, δηλαδή το χρώμα και την ποικιλομορφία. Η εκδοχή του Dave Stewart είναι διαφορετική. «Τα πρώτα χρήματα που πήρα ήταν για το «Sweet Dreams» και πάντα ονειρευόμουνα να πάω στην Καραϊβική. Έκλεισα μια πτήση, έφτασα εκεί ανήμερα Χριστουγέννων και πέρασα όλη τη νύχτα στην παραλία και σκεφτόμουνα «τι κάνω εδώ;». Πριν από το «Touch» εστιαζόμασταν στον παγωμένο, ηλεκτρονικό, ευρωπαϊκό τύπο μουσικής και η επιτυχία του «Sweet Dreams» σήμαινε ότι μπορούμε να πειραματιστούμε. Ήμασταν ελεύθεροι στο μυαλό μας και δε χρειαζόταν να επαναληφθούμε.»

Eurythmics «Touch» (1983, RCA)

Το «Touch» ηχογραφήθηκε, μιξαρίστηκε και ολοκληρώθηκε φρενιτωδώς μέσα σε τρεις εβδομάδες, έφερε την υπογραφή στην παραγωγή του Dave Stewart και στην ηχοληψία του Jon Bavin οι οποίοι έκαναν ό,τι καλύτερο μπορούσαν για να εκμεταλλευτούν την καινούργια 24κάναλη κονσόλα που είχαν πάρει. Ο Dean Garcia πολύ πριν σχηματίσει τους Curve έπαιζε μπάσο, ο Dick Cuthell, πνευστά (τρομπέτα, flugelhorn και κορνέτο) και ο Michael Kamen πριν γίνει άσος στα κινηματογραφικά soundtracks διηύθηνε την Βρετανική Φιλαρμονική. Ανάμεσα στον εξοπλισμό της μπάντας υπήρχε και μια voyetra, ένα αναλογικό, πολυφωνικό synthesizer που αναπαρήγαγε «αληθινούς ήχους» όπως τα steel drums που ακούγονται στο «Right By Your Side«, το ένα από τα τρία singles που βγήκαν από το album μαζί με τα «Here Comes The Rain Again» και «Who’s That Girl«.  Οι Eurythmics άρχιζαν να πειραματίζονται με καινούργια τεχνολογία και νέους τρόπους ηχογράφησης.

Eurythmics στην εποχή της ανδρογυνικής φάσης της Annie Lennox

Όταν είχαν πρωτοσχηματιστεί ως ντουέτο μετά τη διάλυση των Tourists, είχαν γράψει ένα μανιφέστο τίτλων στον τοίχο του στούντιό τους με αυτά που προτιμούν και αυτά που δεν τους αρέσουν. Ανάμεσα στις προτιμήσεις τους ήταν η Tamla Motown, η electronica, η ψυχρότητα, η ανεξαρτησία. Στο «Touch» τις χώρεσαν όλες και στα επόμενα albums τους ακόμα περισσότερο. Αυτό που έκανε τόσο ακαταμάχητη την pop των Eurythmics είναι ότι κατάφερνε κάτω από το θελκτικό στρώμα της εύλπηπτης παραγωγής να πραγματεύεται συγκρουσιακά και αντιθετικά πράγματα, να σκανδαλίζει και να θέτει ερωτήματα για διλήμματα που ποτέ δεν έχουν λυθεί, αλλά κάθε ακροατής έχει τη δική του εμπειρία και γνώμη για αυτά. To στιλ τους έμοιαζε να διαμορφώνεται τόσο από την mainstream ευρωπαϊκή pop όσο και από την ηλεκτρονική πρωτοπορία όπως είχε φανεί από το ντεμπούτο τους κιόλας «In The Garden» που ηχογραφήθηκε κάτω από την φτερούγα του Conny Plank. Από τη μία η soulful θερμότητα από την άλλη η παγωμένη πατίνα του synth. Από τη μία η θετικότητα και ο έρωτας από την άλλη η μύχια βία και η εξουσία πάνω στον άλλο. Ο Dave Stewart δήλωσε στον Kurt Loder του Rolling Stone, τον Σεπτέμβριο του 1983: «Δεν υπάρχει avant garde μουσικός που να ξέρω και να μη μου αρέσει. Δηλαδή αγαπώ τους ABBA αλλά και τον Holger Czukay (των Can) ή αγαπώ τους Velvet Underground και το «Chirpee Chirpee Cheep Cheep«, κατάλαβες; Υπάρχει κάτι σπουδαίο στην αντιθετότητα των πραγμάτων και υπάρχει κάτι σπουδαίο και στην τελειότητα επίσης. Η Anne και γω αγαπάμε αυτό το είδος διττότητας. Είναι το θέμα σχεδόν κάθε τραγουδιού που έχουμε γράψει – η διττότητα των πάντων: ένας αλήτης είναι ξαπλωμένος στη γωνιά του δρόμου ενώ κάποιος τον προσπερνάει φορώντας ένα γούνινο παλτό. Το αίσθημα της αγάπης μπερδεμένο με τρομακτικά αισθήματα ενοχής και τύψης. Όλη η ζωή είναι αυτό το είδος της συνεχούς αναταραχής. Είναι σπουδαίο, είναι τρομερό – είναι ο τρόπος που είναι φτιαγμένη η ζωή.»

Η Annie Lennox στο εξώφυλλο του Rolling Stone τον Σεπτέμβριο του 1983

Το «No Fear, No Hate, No Pain (No Broken Hearts)» μέσα στη ροή του album τους ακούγεται σαν μία βραδυνή, εφιαλτική βόλτα, τονισμένο από την γυαλάδα του synthesizer στο υπόβαθρο αλλά και από την φαντασία της ηρωίδας που νιώθει τις αντοχές της να τελειώνουν, βυθισμένη στην άχρωμη, καθημερινή ρουτίνα της. Το τραγούδι αφήνει ανοιχτά τα ενδεχόμενά της με το όπλο στα χέρια της και για μια ακόμα φορά η αντίθεση (ζεστός ήλιος – παγωμένο ατσάλι – όπλο) πρωταγωνιστούν στο σασπένς. Ένα trip hop τραγούδι πριν το Bristol εδραιώσει τον όρο, με ένα ρεφρέν ευχή που προφανώς δεν πραγματοποιείται.

Το «No Fear, No Hate, No Pain (No Broken Hearts)» των Eurythmics:

Λοιπόν το πρωί
Που ξεκινάει η μέρα μας
Και έχεις το αίσθημα του κρύου κρύου ατσαλιού
Κι όταν σηκώνεται ο ήλιος
Μοιάζει με μία ακόμα καινούργια ταραχή
Λες ότι κανένας δε σου είπε
Ότι θα ένιωθες έτσι

Ούτε φόβος , ούτε μίσος, ούτε πόνος ούτε σπασμένες καρδιές

Έχεις το φονικό όπλο
Το κρατάς στο χέρι σου
Και έχεις το αίσθημα του κρύου κρύου ατσαλιού
Κι όταν σηκώνεται ο ήλιος
Μοιάζει με μία ακόμα καινούργια ταραχή
Λες πυροβόλησε, πυροβόλησε, πυροβόλησέ το
Πυροβόλησέ το

Η Annie Lennox τραγουδάει με αυτή τη δωρική δραματικότητα που έκανε τις ερμηνείες της να ακούγονται σαν μικρές, αγωνιώδεις πράξεις στην σουρεαλιστική όπερα της καθημερινής ζωής. Συντονισμένη άψογα με την εξωτερική εμφάνισή της, η απόδοση της Annie Lennox έθετε ένα τέρμα στο πώς εκμεταλλευόταν η pop τη γυναικεία αφέλεια. Ντυμένη με κοστούμια, αγέλαστη και ίσως απειλητική, η Annie Lennox χαρακτηρίστηκε ως «ένα αμάγαλμα μεταξύ David Bowie και Judy Garland» από το Rolling Stone το 1983 και έθεσε τον ανδρογυνισμό στην καθημερινή ατζέντα όχι μόνο του ευρωπαϊκού ακροατηρίου αλλά και του αμερικανικού σοκάροντας τα ήθη της μουσικής βιομηχανίας με τη δεύτερη εισβολή των βρετανών στα αμερικανικά charts στις αρχές των 80s. Στο βιβλίο «She Bop, The Definitive History Of Women In Rock, Pop And Soul«, της Lucy O’ Brien, φιλοξενείται η δήλωση της Annie Lennox πάνω στην εικόνα της: «Ήθελα να δω αν μπορώ να ξεφορτωθώ τη γυναίκα εντελώς και σκότωσα αποφασιστικά την Annie των Tourists. Ήξερα ότι αυτό θα προκαλέσει κάποια αντίδραση – κάποιοι ύψωσαν τα φρύδια. Υπάρχει κάτι πολύ ανατρεπτικό σε αυτό που απολάμβανα. Επέλεξα τα κοστούμια όχι επειδή ήταν αλλόκοσμα αλλά επειδή είναι ουδέτερα. Θέλαμε το δυνατότερο σύμβολο της κανονικότητας που θα μπορούσαμε να βρούμε.»

Η Marlene Dietrich με κοστούμι στην ταινία «Marocco» του 1929.

Η ίδια η Lucy O’ Brien γράφει για την επανάσταση που επέφερε η Annie Lennox στο pop mainstream με το ανδρογυνικό στιλ της: «Το Κοστούμι είναι μία δυνατή φόρμα εργασίας στη γλώσσα της κορπορατικής πραγματικότητας. Οι pop stars ιστορικά έχουν καταφερθεί εναντίον όλων αυτών που αντιπροσωπεύει αλλά στη designer δεκαετία των ’80s οι Eurythmics βρέθηκαν στην εμπροσθοφυλακή μιας σκηνής  γεμάτης χειραγώγηση και ειρωνία. Είκοσι χρόνια νωρίτερα ο Bob Dylan νέρωσε το κρασί του, όταν αναζητούσε δισκογραφικό συμβόλαιο, φορώντας κοστούμι για να συναντήσει τα δισκογραφικά στελέχη. Η κίνησή του αυτή πλήρως κομφορμιστική και αφελής τον έκανε να φαίνεται σχεδόν αστείος αν αναλογιστεί κανείς την στάση διαμαρτυρίας που κράτησε αργότερα, σε σύγκριση με τους Eurythmics που υιοθέτησαν οι ίδιοι τον κώδικα του ελέγχου. Ο ρόλος της Lennox σε αυτό ήταν σημαδιακός.

H Grace Jones «φιλοτεχνημένη» από τον Jean Paul Goode.

Με το κοστούμι της, σε συνδυασμό με τα κοντοκουρεμένα πορτοκαλί μαλλιά της, προχώρησε ακόμα παραπέρα από την σκανδαλιστική θεατρικότητα της Marlene Dietrich ή την Grace Jones. Με ένα αποστασιοποιημένο συναισθηματικά post punk πακέτο, έκανε δήλωση για το προϊόν, τη βιομηχανία, και τον γυναικείο καλλιτεχνικό έλεγχο.» O Jack Stevens, A&R της Annie Lennox στα πρώτα βήματά της και ένας από τους πλέον μακρόβιους ανθρώπους της δισκογραφίας στη Βρετανία, αναγνώρισε την Annie Lennox ως μια ισάξια επαγγελματία με όλους τους ικανούς ανθρώπους της βιομηχανίας: «Οι περισσότερες γυναίκες στη δισκογραφία πασχίζουν γιατί α. Είναι μια σωβινιστική βιομηχανία και β. οι γυναίκες τείνουν να θεωρούνται δεύτερης κλάσης. Η Annie ποτέ δεν συμβιβάστηκε, ήταν αποφασισμένη να προχωρήσει νε τους όρους της δικής της διανοητικότητας παρά να είναι ένα ανόητο, αφελές κορίτσι. Ως αποτέλεσμα είχε να διαθέτει μεγαλύτερη καλλιτεχνική διορατικότητα και ήταν έτοιμη να υποφέρει για αυτό. Δουλεύοντας με την Annie κατάλαβα ότι μια αποφασισμένη γυναίκα που παίρνει σοβαρά την καριέρα της είναι η καλύτερη εκδοχή από οποιαδήποτε άλλη. Όλοι μιλούν υποτιμητικά για τις γυναίκες που άγονται και φέρονται και τελικά παίρνεις περισσότερα από τους άντρες από,τι με τις γυναίκες. Δεν υπήρχε κανένα τέτοιο ηλίθιο παιχνιδάκι – με την Annie ήταν μόνο δουλειά.»

The Dust: Grain One: Richenel «L’ Esclave Endormi»

The Dust: Grain Two: David Sylvian «I Surrender»

 The Dust: Grain Three: Supertramp «Hide In Your Shell»

The Dust: Grain Four: Crosby, Stills, Nas & Young «Helpless»

The Dust Grain Six: Tame Impala «New Person, Same Old Mistakes»

The Dust Grain Seven: Fad Gadget «Saturday Night Special»

The Dust Grain Eight: The Cyrkle «The Visit (She Loved Me)»

Advertisement